Breaking News

Qozog'iston turk maktablarini yopmasligini ma'lum qildi


Dunyoning ko'plab davlatlarida faoliyat yurituvchi turk litseylari AQShda istiqomat qiluvchi fathulloh Gulen harakatiga tegishli ekani aytiladi.
Dunyoning ko'plab davlatlarida faoliyat yurituvchi turk litseylari AQShda istiqomat qiluvchi fathulloh Gulen harakatiga tegishli ekani aytiladi.

Qirg`izistonning turk maktablarini yopmaslik haqidagi bayonoti ortidan Qozog`istonda ham turk-qozoq litseylari faoliyati davom etishi ma`lum qilindi. Turkiyaning Qozog`istondagi turk maktablarini taqiqlashga doir talabi Qirg`iziston misolidagi kabi keskin bayonotlar shaklida emas, matbuot anjumani o`tkazgan turk elchisining jiddiy xavotiri bilan bildirilgan. Anqara davlat to`ntarishiga urinishda ayblanayotgan Gulen jamoasi doxil mintaqadagi tashkilotlar faoliyatini to`xtatish harakatida davom etishi aytilmoqda.

Tyrkiyadagi davlat to`ntarishiga urinish tashkilotchiligida ayblanayotgan Fathulla Gulen jamosiga aloqador turk maktablari taqdiri Anqara va Bishkek o`rtasidagi ziddiyatli bayonotlarga sabab bo`ldi.

Prezident Atambayevning Turkiya tomoniga javobi ancha keskin ohangda aytilgan. Turkiyani ko`rsatayotgan moliyaviy yordam uchun minnat qilmaslikka chaqirgan Atambayev Qirg`iziston buning uchun yugurdak bo`lmasligini, litseylar faoliyati mamlakatning ichki ishi ekanligini bildirdi. Qirg`izistondagi Gulen maktablarini yopishni talab qilgan Turkiya Tashqi ishlar vaziri Qirg`izistonning BMT a`zoligi uchun xarajatlarini Anqara to`lab kelayotganini aytgan edi.

Turkiyadagi Gulen jamosiga aloqador ko`rilayotgan Markaziy Osiyodagi maktablarni yopish harakati Qozog`istonda ham e`tirozlar uyg`otgan.

Anqara Qozog`istondagi turk maktablari yuzasidan Qirg`iziston misolidagi kabi keskin bayonotlar bilan chiqmagan, ammo Turkiyaning Qozog`istondagi elchiligi tashkil etgan matbuot anjumanida, elchi mamlakatdagi “turk-qozoq” litseylariga nisbatan jiddiy xavotir izhor etgan.

Turkiyaning Qozog`istondagi elchisi Nevzat Uyanikka ko`ra, Qozog`istonda Turkiya davlati ko`magida ochilgan faqat bitta o`quv yurti bor, bu Turkistondagi Ahmad Yasaviy nomidagi xalqaro universitet. Mamlakatdagi boshqa “qozoq-turk”, “turk-qozoq” nomi qo`llanilayotgan o`quv yurtlarining birortasi Turkiya davlatiga aloqador emas.

Ma`lumotlarga ko`ra, Qozog`istonda 30 ga yaqin “turk-qozoq” maktablari bor, ularga KATEV jamg`armasi homiylik qiladi. Jamg`arma qozoq qonunchiligiga muvofiqlashayotganini, biror bir xalqaro tashkilotlarga bog`liq emasligini, turk diplomatlari bildirayotgan ayblovlardan hayratda ekanligini aytgan.

Qozoq matbuoti turk diplomatlari birinchilardan bo`lib litseylardagi farzandlarini boshqa maktablarga ko`chira boshlagani, matbuot anjumani ortidan esa turk-qozoq maktabidagi o`qituvchilar, o`quvchilar, talabalar o`rtasida jiddiy tahlika yuzaga kelgani haqida yozdi.

Bu tahlika ortidan Qozog`iston Ta`lim vazirligi turk -qozoq litseylari yopilmasligi, o`z faoliyatida davom etishiga doir alohida bayonot bilan chiqdi.

“Bu o`quv yutrlari avval qanday ishlagan bo`lsa, shu tariqa ishlashda davom etadi, o`quvchilar, ularning ota-onalari xavotirga tushishlari uchun biror asos yo`q”, deyiladi bayonotda.

Vazirlik ikki o`rtadagi ta`lim sohasidagi hamkorlikka prezident Nursulton Nazarboyev va Turkiyaning marhum prezidenti Turg`ut O`zal tomonidan ko`rsatilgan sa'y-harakatlar tufayli asos solinganini eslatadi.

Sharhlovchilarga ko`ra, turk o`quv yurtlarining Markaziy Osiyoga kirib kelishida ham, mintaqa bilan Turkiya aloqalari tiklanishida ham Turkiyaning sobiq prezidenti, marhum Turg`ut O`zal qo`shgan hissa katta bo'lgan.

“O`sha yillari prezident Turg`ut O`zal orqali, u bilan birga gulenchilar mintaqaga brinchilardan bo`lib kirib kelishdi. Markaziy Osiyoda nafaqat maktablar, balki gazeta, radio, televideniyelar ham ochishdi. Masalan, “Zaman” gazetasi o`zbek, qirg`iz, qozoq tillarida, hatto ruschada chiqardi. Ular juda faol edi. Bu jamoa dindor, ammo tashqarida dindan saboq berganini ko`rmadim. O`z maktabida cheklangan tarzda saboq berishi mumkin, lekin ular bunday saboqni o`quvchilari nasroniy bo`lsa, nasroniylikdan ham berishi mumkin edi”, - deb eslaydi o`zbek yozuvchisi Safar Bekjon.

Markaziy Osiyo mustaqilligining dastlabki yillaridan boshlangan bu hamkorlik davrida islomiy qadriyatlar himoyachisi sifatida ko`rilayotgan har ikki lider Fahulla Gulen ham, amaldagi prezident Rajab Toyib Erdo'g`an ham o`zaro ittifoqda bo`lishgan. Bu yetakchilar o`rtasida boshlangan ziddiyatning davlat to`ntarishiga urinish bilan tugagani bugun Markaziy Osiyoda ham aks sado bermoqda.

Turkiyada 200 dan oshiq odam qurbon bo`lgan davlat to`ntarishiga urinish harakatlarini tashkil etishda ayni paytda AQShda yashayotgan diniy ulamo Fathulla Gulen ayblandi.

Ayblovni inkor etgan Gulen davlat to`ntarishiga urinish sahnalashtirilgan bo`lishi mumkinligini aytgan. Isyon ketidan Turkiyada Gulenn jamoasi vakillariga nisbatan boshlangan ommaviy hibslar mamlakatda avtoritar boshqaruv kuchayishi haqidagi xavotirlarni uyg`otgan.

  • 16x9 Image

    Malik Mansur

    Malik Mansur Toshkent Davlat Universitetini (hozirda O'zbekiston Milliy Universiteti) bitirgan. Professional jurnalist. Bu sohada 1990-yilardan beri ishlab keladi. O'zbekistonda qator nashrlarda faoliyat yuritgan. "Amerika Ovozi bilan 2002-yildan buyon hamkorlik qilib keladi. Vatandagi siyosat, iqtisod va ijtimoiy hayotni yoritadi.
     

XS
SM
MD
LG