Mandela Vashington Stipendiyasi deb nomlangan dasturga 2014-yilda asos solingan. Afrikadan ilg’or yoshlar Amerikaga kelib bilim oladi, malaka oshiradi. YALI degan loyiha AQSh yoshlarini Afrikaga olib boradi.
Xotin-qizlar huquqlarini targ’ib qilish hech bir jamiyatda oson emas. Aql o’rgatma, deyishadi.
Malavi singari qashshoq mamlakatlarda ayollarning xo’rlanishi hatto muammo deb ham hisoblanmaydi. Ocharchilik keng tarqalgan. Ayollarni azoblaganlar jazolanmaydi. 71 foiz ayollar savodsiz.
“Mahallama-mahalla yurib, targ’ibot ishlari olib borishimiz kerak. Bozorlar, jamoat markazlarida bolalar, xotin-qizlar, erkaklar bilan ochiq va samimiy suhbatlar olib boramiz. Har bir inson o’ziga ishonishi kerak, har qanday sharoitda. O’zi va yaqinlari uchun kurasha bilishi kerak”.
Your browser doesn’t support HTML5
Malavi: Rivojlanishga to'siq "qadriyatlar"
Ketrin Kutzer, ayollar huquqi uchun kurashadigan xalqaro tashkilot vakili.
Amerikalik mutaxassis uch hafta Malavi bo’ylab sayohat qilib, vaziyat bilan tanishdi. Yangi loyiha ustida ishlamoqda. Savodxonlikni oshirish, qizlarni o’qitish, ularni uzviy huquq va erkinliklari bilan tanishtirish eng asosiy vazifa, deya xulosa qiladi mutaxassis.
Sudyalar va advokatlar oddiy aholi bilan yaqindan ishlashi kerak.
“Mustaqil fikrlab, o’z haqqini talab qila olish uchun bilim zarur. Ayollik zaiflik emas. Ayol bo’lish kamchilik emas. To’laqonli insonsiz. Erkaklardek huquqqa egasiz. Ulardan ham kuchliroq bo’lishingiz mumkin”.
Malavida ayollarni azaldan ezib keladigan odatlar mavjud. Masalan, agar eringiz o’lsa, sizni “ifloslangan” deb hisoblashadi. Begona erkakka olib borishadi va u bilan bir to’shakda yotib, o’zingizni “tozalashingiz” kerak. Uning talablarini qondira olgan ayol yana erga tegishi mumkin. Mulkka egalik qila olmaysiz.
“Mulk va ayol – bir-biriga tamoman begona tushunchalar. Erga tegishingiz bilan siz birovning mulkisiz. Sizga hech narsa tegmaydi. Ajrashsangiz ham hamma narsa ernikida qoladi”.
Biroq Malavi qonunlariga ko’ra, ayollar bolaligidanoq mulkka egalik huquqiga ega. Ota-onasidan, nikohdan mulk o’tadi.
Qabilaviy yetakchilar ham hozirda targ’ibot ishlarida faollashgan.
Har qanday rivojlanish mahalliy omillarga tobe. Qadriyat va odatlarni qayta ko’rib chiqish kerak, deydi faollar.