Breaking News

AQSh Kongressi kutubxonasida o'zbek kolleksiyasi


AQSh Kongressi kutubxonasi dunyodagi eng yirik kutubxonalardan biri bo’lib, unda millionlab kitoblar, tasmalar, xaritalar, gazeta-jurnallar saqlanadi. Kutubxonada o’zbek tilida va O’zbekistonga doir minglab materiallar ham bor. Yaqin Sharq bo’limi rahbari Joun Viks yaqinda Markaziy Osiyoda bo’lib qaytdi.

AQSh Kongressi kutubxonasida o'zbek kolleksiyasi
Iltimos, kuting...

No media source currently available

0:00 0:05:38 0:00

AQSh Kongressi kutubxonasi “Amerika Ovozi”dan ikki ko’cha narida joylashgan. Vashingtondagi aksariyat federal binolar kabi qadimiy Yunon me’morchiligi stilida qurilgan. 19-asr boshida ochilgan kutubxona 1981-yilga borib, uch binoni o’z ichiga oladi.

Bu nafaqat ilm dargohi, balki Vashingtondagi sayyohlik manzillaridan biri hamdir. Kutubxona arxitekturasi hamda muzey kabi ko’rgazmalariga qo’yilgan tematik eksponatlar shaharni tomosha qilishga kelgan ko’plab turistlar diqqatini o’ziga tortadi.

Kutubxonada saqlanayotgan 164 milliondan ziyod predmetlardan salkam 40 millioni 470 tilda yozilgan kitoblar va boshqa turdagi bosma materiallar, 70 milliondan ziyodi qo’lyozma, millionlab fotosuratlar. Ular orasida Turkiston va mintaqaning undan oldingi tarixiga oid mana shunga o’xshash tasvirlar ham bor. Ularni kataloglashtirish bilan 1991-yilda ishga kelgan Joun Viks shug’ullanadi.

“Yaqin Sharq bo’limida bir necha tillarda materiallar, jumladan lotin, kirilcha va hatto arabcha yozuvdagi o’zbek materiallari bor”, - deydi u.

Turkshunos mutaxassis yaqinda Markaziy Osiyoda bo’lib, kitoblar va suratlarda ko’rgan manzaralarni, ko’plab amerikaliklarga sirligicha qolayotgan diyorlarni o’z ko’zi bilan ko’rishga muvaffaq bo’ldi.

“Tinchlik korpusi” ko’ngillisi sifatida Turkiyada ishlaganman. So’ng AQShga qaytib borib xalqaro aloqalar, Turkiya va Yaqin Sharq bo’yicha Amerika universitetida magistraturada o’qidim. Kongress kutubxonasiga ishga kirishdan oldin ko’p yil turkiy uyushma bilan hamkorlik qildim. Turkiya va Markaziy Osiyo meni doim qiziqtirib kelgan”, - deydi bo'lim mudirasi.

Joun Viks yoz boshida Markaziy Osiyoga o’z hisobidan borib keldi. Tarixiy obidalar, bozorlar, milliy liboslar, madaniyat meni o’ziga rom qildi, deydi u. Kutubxonaga borganimda mutaxassis mikrofilmlarni kompyuterga tushirayotgan edi.

”O’zbekistonda chiqadigan gazetalar mikrofilmlarga ko’chirilgan. 1940, 1950-yillarda nashr etilgan gazetalar ham bor. Bu o’sha davr bo’yicha izlanish olib borayotgan tadqiqotchilarga qo’l keladi”.

Kutubxona O’zbekistonda chop etiladigan kitob va gazetalarni qanday qo’lga kiritadi deb o’ylayotgan bo’lsangiz kerak?

“Nashrlarni, asosan, sotib olamiz. Ularni biz bilan ishlaydigan bir shirkatga buyurtiramiz. Ba’zida kitoblarni odamlarning o’zi olib keladi, hadya qilishadi. Ba’zida almashinuv dasturi orqali parlament hujjatlarini ham olib turamiz”, - deydi Viks.

O’zbek tilidagi materiallardan tashqari O’zbekistonga oid xorijiy tillardagi ko’plab materiallar mavzuga qarab kutubxonaning turli bo’limlarida, har xil joylarda saqlanadi. Kongress kutubxonasining veb-saytida qidiruvga “O’zbekiston” so’zini kiritganimizda 10 mingdan ortiq natija chiqdi. Shulardan salkam 8300 tasi kitob va boshqa turdagi bosma materiallar. Turli soha mutaxassislari, tadqiqotchilar, jurnalistlar, talabalar kutubxonada izlanish olib boradi.

“O’zbek kolleksiyasi bilan ishlash uchun, ayniqsa ko’p aspirantlar keladi. Vashingtondagi Jorj Vashington universitetida xalqaro aloqalar bo’yicha kuchli dastur bor. Boshqa universitetlardan ham tadqiqotchilar kelishadi. Merilend shtatidagi Montgomeri kollejidan o’zbekistonlik bir talaba bo’limimizda amaliyot o’tagan, ko’plab o’zbek materiallarini ro’yxatga olishda yordam berdi. Ayniqsa kiril yozuvida bitilgan o’zbekcha materiallarni O’zbekiston haqida bitilgan rus tilidagi materiallardan ajratishda ancha ko’maklashdi”.

Joun Viks yoz boshida Vashingtonga tashrif buyurgan Xiva hokimining kutubxonaga qilgan hadyasini ko’z-ko’z qildi.

“Men Xiva ko’chalarini aylanayotgan bir paytda Erkin Yoqubov shaharning yog’ochga o’yib tushirilgan go’zal manzarasi maketini kutubxonaga sovg’a qildi. Maketda tasvirlangan ko’chalarni suratga olgan ekanman. Bu suratlarni keyinchalik hokimga yubordim”, - deydi u.

Joun Viks O’zbekistondagi kutubxonalar bilan almashinuv dasturlariga qiziqish borligini aytadi. Bunday dasturlar bilan odatda Amerika kutubxonalar uyushmasi shug’ullanadi. Mutaxassis kelajakda Kongress kutubxonasi yo’llanmasi bilan mintaqaga yana safar qilishni orzu qiladi.

  • 16x9 Image

    Odil Ruzaliev

    Odil O'zbek xizmatiga 2005-yilda kelgan. Diktor va prodyuser. AQShning Tafts Universitetida (Tufts University) xalqaro aloqalar sohasida magistrlik darajasini olgan. Ungacha O'zbekiston TV 1-kanalida ingliz tilidagi yangiliklar – FCN (First Channel News) – ko'rsatuvining muallif-boshlovchisi edi. "Axborot" dasturida mehnat qilgan. Odil ko'p yillar AQShning Toshkentdagi elchixonasi axborot bo'limida ishlagan. O'zbek, ingliz va rus tillarida chop etilgan qator maqolalar muallifi. Farg'ona shahrida tug'ilgan.

    Odil Ruzaliev is a reporter, radio and TV anchor, web editor and producer for Voice of America’s Uzbek Service since 2005. Prior to joining VOA, he worked at the State Radio and TV of Uzbekistan, BBC International’s Central Asia region, and was a regular Contributor for CNN World Report. He has also worked as an Information Assistant at the US Embassy in Tashkent, Uzbekistan. He was the creator and host of the TV program First Channel News, Uzbekistan’s first English language news broadcast. In his spare time he is a freelance photographer. A native of Ferghana Valley, Uzbekistan, Odil graduated from the Uzbekistan State World Languages University. In addition, he was an exchange student at Pace University in New York City and holds a master’s degree in international affairs from the Fletcher School of Law and Diplomacy at Tufts University in Medford, Massachusetts.

Facebook Forum

XS
SM
MD
LG