Barak Obama AQShning 44-prezidenti etib saylanar ekan, Oq Uyga ilk bora qora tanli yosh arbob munosib topilgani tarixiy o’zgarish.
Turli davlatlar rahbarlari AQShga tabrik yo’llab, Obama bilan hamkorlik qilishga tayyor ekanini bildirgan.
Barak Obama hozircha g’alaba nashidasini surmoqda, ammo yaqin kunlarda yengni shimarib, belni mahkam bog’lashga to’g’ri keladi. Chunki unga Bush ma’muriyatidan boshqa ko’plab muammolar qatori ikki urush va moliyaviy tanglik meros bo’lib qolmoqda.
Rossiya rahbari Dmitriy Medvedev “Gruziya bilan urush va global moliyaviy inqirozga Amerika sababchi” deya ta’kidlab keladi. Biroq, deydi u, Rossiya yangi prezident Barak Obama bilan konstruktiv muloqotga tayyor.
Yevropa Komissiyasi rahbari Joze Manuel Barrozo fikricha esa iqtisodiy tanazzulni AQSh yordamisiz hal qilish mushkul. “Obamaning ko’magiga umidvormiz”, - deydi Barrozo.
Turkiya Bosh vaziri Rajap Toyib Erdog’an qora tanli arbobni qutlasa-da,
shubha-gumonlarini yashirmadi. Saylov kampaniyasi davomida yangragan
ayrim bayonotlar Turkiyaning asabiga tekkan. Xususan, kampaniya
chog’ida Obama “prezident bo’lsam, armanlar qatliomini tan olaman” deb
va’da berdi.
XX asr boshida usmoniy turklar davrida, turli hisoblarga
ko’ra, o’n minglab arman qirilgan. Turkiya nazarida bu yalpi qatliom
emas, balki usmoniylar imperiyasining yemirilishi bilan bog’liq.
Afg’oniston
prezidenti Hamid Karzay “Obama davrida Amerika afg’onlarga yordam
beradi, mamlakatda tinchlik qaror topadi,” - degan umidda.
“Qo’shma
Shtatlar va jahon tarixida yangi sahifa ochilmoqda; irqchilik barham
topib, xalqlar birlashadigan davr keldi,” - deydi Hamid Karzay.
Saylov
kampaniyasi davomida Afg’oniston va Pokiston dolzarb mavzu bo’lgani sir
emas. Obama fikricha Pokiston-Hindiston mojarosi, xususan Kashmir
taqdiri hal etilishi kerak. Pokiston, deydi Obama, al-Qoida va
Tolibonga qarshi qattiqroq choralar ko’rishi lozim.
Pokiston
sobiq tashqi ishlar vaziri Humoyun Xon nazarida Obama Janubiy Osiyodagi
vaziyatni yaxshi tushunadi. Pokiston rahbariyati va xalqi Obama taklif
qilgan yo’ldan borishi mumkin, deydi u.
Iordaniyalik
siyosatshunos Uraib Rantavi fikricha, Obamaning g’alabasi ayrim arab
davlatlari, xususan Falastin, Suriya va Livanda yaxshi qabul qilingan.
Biroq, deydi u, Bush oilasi bilan do’st tutingan,
respublikachilar siyosatidan manfaatdor Saudiya Arabistoni uchun bu
noxush xabar. Sabab – demokratlar hukmron AQSh inson huquqlari va so’z
erkinligi bobida Misr va Saudiya Arabistoni kabi davlatlarni zir
titratishi mumkin.
Misrda taqiqlangan Musulmon Birodarlar tashkiloti ham Obama g’alabasiga umid bilan qaramoqda. Guruh
yetakchisi Isam al-Aryan, “bu nafaqat Amerika xalqi, balki erkinlik va
demokratiya istagan dunyo xalqlari g’alabasidir” degan.
20
yanvarda rasman prezidentlikka kirishadigan Barak Obama dunyoda vaziyat
og’ir ekanini tan oladi va o’tkir siyosatchilardan iborat vazirlar
mahkamasi tuzish niyatida.
